Tuesday, August 29, 2017

Αυτοί που μισούν το παιδί σου

Πριν τρεις μήνες ο Κώστας ο Γαβρόγλου δήλωσε πως θα καταργήσει τις πανελλήνιες, που πρέπει να «αποδραματοποιηθούν», όπως είπε, αλλά δεν ήξερε τον τρόπο (κι ας είχε ανακοινώσει την προηγούμενη μέρα την κατάργησή τους ο Τσίπρας σε συνέντευξη τύπου). Την λύση που βρήκε την ανακοίνωσε χθες. Την διάβασα και νόμιζα πως είναι hoax, δηλαδή διαδικτυακή απάτη/φάρσα. Δεν είναι hoax.
Όχι μόνο δεν καταργεί τις πανελλήνιες, αλλά τις διπλασιάζει. Αντί τα παιδιά της τρίτης Λυκείου να δίνουν πανελλήνιες τον Ιούνιο, θα δίνουν εξετάσεις τον Ιανουάριο και τον Ιούνιο και θα μετράνε και οι δύο βαθμοί για να μπουν στο πανεπιστήμιο. Κι επειδή αυτό δεν του φάνηκε αρκετό, ο Γαβρόγλου αποφάσισε, στο νομοσχέδιο που φέρνει, πως θα μετράει για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο και ο προφορικός βαθμός από τον καθηγητή του παιδιού, στο σχολείο. Φανταστείτε και τις σκηνές ανάμεσα σε γονείς και καθηγητές που έχουν βάλει χαμηλό βαθμό στα παιδιά τους στην τρίτη λυκείου. Φανταστείτε την πίεση όλων προς όλους.
Μιλάμε για τον μεγαλύτερο βιασμό που έχει γίνει ποτέ πάνω στους Έλληνες εφήβους. Η ιδέα ότι αντί να τρέμεις μία φορά μέσα στη χρονιά πρέπει να τρέμεις δύο και να τρέμεις και τον καθηγητή σου είναι μια ιδέα γεννημένη από άρρωστα μυαλά. Τα μυαλά που κυβερνούν εδώ και δυόμισι χρόνια την Παιδεία της χώρας.
Έχω μια καλύτερη ιδέα, Κώστα. Αποδραματοποίησε κι άλλο τις εξετάσεις. Βάλε τα παιδιά να γράφουν εξετάσεις κάθε δεκαπέντε μέρες και να μετράνε όλοι οι βαθμοί για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Βάλε τα παιδιά να κάνουν και δυο κωλοτούμπες όταν βλέπουν τους καθηγητές τους στο σχολείο, ώστε να είναι βέβαια πως θα πάρουν καλό βαθμό.
Το έχω ξαναγράψει: στο λεξικό, στο γράμμα «ο», ανάμεσα στο «ουσιώδης» και στο «ούτε» βρίσκεται η λέξη «ουστ».
Και για όποιον ενδιαφέρεται για την λύση στο τεράστιο πρόβλημα των πανελληνίων, η πρότασή μου είναι εδώ: http://polyk.blogspot.com.au/2015/09/2.html

Monday, August 28, 2017

Τα εγκλήματα του καπιταλισμού, του κομμουνισμού, του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού

Με εξαίρεση τον ναζισμό, που δεν είναι καθόλου αστεία υπόθεση, μου φαίνονται αστείες οι έντονες διαφωνίες για τα εγκλήματα του κομμουνισμού και του καπιταλισμού.
Ο κομμουνισμός και ο καπιταλισμός έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα ανθρώπινου σχεδιασμού «επί χάρτου». Αυτά τα ανθρώπινα σχέδια, μέσα στους αιώνες, έχουν κληθεί κάτω από διαφορετικές ιστορικές συνθήκες να τα εφαρμόσουν άλλοι άνθρωποι. Φυσικά έχουν γίνει εγκλήματα, επειδή από τον σχεδιασμό (που είναι ανθρώπινος, άρα δεν είναι τέλειος) μέχρι την υλοποίηση μεσολαβούν κοσμοϊστορικές αλλαγές που ανακατεύονται με τα ανθρώπινα πάθη, ιδιαίτερα με την απληστία για εξουσία (κομμουνισμός) και για χρήμα (καπιταλισμός).
Είναι σαν να αποφασίζει κάποιος εντελώς τυχαία (λόγω οικογένειας ή παρέας ή ενός αγώνα που είδε στην τηλεόραση) να υποστηρίξει από παιδί μια ομάδα και μετά να προσπαθεί λυσσαλέα να πείσει τους γύρω του για το πόσο καθαρά καλύτερη είναι η ομάδα που υποστηρίζει και πόσο της αξίζουν τα τρόπαια που έχει κερδίσει ενώ οι δικές τους ομάδες είναι της πλάκας και ότι κερδίζουν το πετυχαίνουν με λαμογιές. Όποιος έχει λίγο μυαλό, καταλαβαίνει πως αυτή η συζήτηση δεν έχει νόημα, αφού πέρα από τον Ολυμπιακό υπάρχει το χάος 😊
Λοιπόν, όλα τα παραπάνω είναι μια χαρά για να κάνουμε λίγη καζούρα σε φίλους και να περνάει ο χρόνος σε καφενειακού επιπέδου συζητήσεις, αλλά όχι για να σκοτωνόμαστε, είτε κανονικά είτε εντός εισαγωγικών. Θαρρώ πως έχει λίγο σημαντικότερα προβλήματα να λύσει η χώρα.

Friday, August 25, 2017

H δεύτερη ευκαιρία - Αύγουστος 2017

Όπως είχα γράψει εδώ: (http://polyk.blogspot.com.au/2016/10/blog-post_26.html) αποφάσισα, 16 χρόνια μετά την πρώτη μου ποιητική συλλογή που είχε τίτλο «Ο Μυθοποιός», να δημοσιεύσω την 2η ποιητική μου συλλογή, που έχει τίτλο: «Η δεύτερη ευκαιρία», στο πολύ φιλόξενο λογοτεχνικό περιοδικό Fractal.
Τα ποιήματα δημοσιεύονται σε τετράδες, και η τετράδα των ποιημάτων του Αυγούστου δημοσιεύτηκε μόλις, εδώ: http://fractalart.gr/poems-polychronis-koutsakis/
Για όσους θέλουν να διαβάσουν τα ποιήματα των προηγούμενων μηνών, τα links ακολουθούν.

Monday, August 21, 2017

Χωρίς ποινές, πάντα θα κλαις

Τραγωδίες συμβαίνουν παντού στον κόσμο. Η διαφορά ανάμεσα στα έλλογα και στα άλογα όντα είναι ότι τα έλλογα όντα μαθαίνουν από τις τραγωδίες που τους συμβαίνουν και προφυλάσσονται ώστε να μην τους ξανασυμβούν. Τα φοβερά ατυχήματα με τους τόσους νεκρούς που συνεχίζονται σε όλη την χώρα, και ακόμα περισσότερο στην Κρήτη, αποδεικνύουν ξανά αυτό που πολλοί Έλληνες δεν θέλουν να παραδεχτούν: ότι ο λόγος που βρισκόμαστε σε αυτή την άθλια κατάσταση δεν είναι ότι υπάρχουν κάποιοι κακοί ξένοι που θέλουν το κακό μας (προφανώς υπάρχουν και ορισμένοι τέτοιοι, αλλά δεν είναι αυτοί ο λόγος). Ο λόγος που βρισκόμαστε σε αυτή την άθλια κατάσταση, ως λαός, είναι ότι μια πολύ μεγάλη μερίδα Ελλήνων δεν θέλουν να μάθουν από τα λάθη τους, δεν τους ενδιαφέρει το κοινό καλό, ενδιαφέρονται ο καθένας μονάχα για την πάρτη του και για λίγα πολύ κοντινά τους πρόσωπα, επιδιώκοντας να ζήσουν καλά ακόμα και εις βάρος του συνόλου. Αυτό, με μαθηματική ακρίβεια, οδηγεί το σύνολο στην καταστροφή. Αλλά όταν δεν είσαι έλλογο ον δεν μπορείς να επεξεργασθείς την πληροφορία.
Πριν από έξι μήνες είχα ποστάρει ένα κείμενο, με τίτλο: «Ούτε το κλάμα δεν μας αξίζει».
Τότε, η αφορμή ήταν το τροχαίο με την Πόρσε. Τώρα, η αφορμή είναι οι δύο νεκροί νέοι στον δρόμο έξω από το Πολυτεχνείο Κρήτης, σ' έναν δρόμο που έχουν υπάρξει ξανά φοβερά δυστυχήματα.
Εύχομαι με όλη μου την καρδιά να μην χρειαστεί να το ξαναποστάρω. Για να μην το ξαναποστάρω, όμως δεν αρκούν οι ευχές. Υπάρχουν δύο τρόποι που εφαρμόζονται παντού στον κόσμο για κάθε σοβαρό πρόβλημα, ειδικά για τα αυτοκινητιστικά: πρόληψη, μέσω ενημέρωσης και ειδικών προγραμμάτων στα σχολεία και καταστολή, με σκληρές ποινές για όλους τους παραβάτες. Ειδικά στην Ελλάδα, οι ποινές πρέπει να γίνουν πολύ σκληρότερες και να εφαρμόζονται σε όλους. Όσο κοιτάμε τις ποινές με στραβό μάτι, εμείς που είμαστε πολύ φευγάτοι για να μπούμε σε καλούπια, δεν υπάρχει ελπίδα. Και, παρόλο που εκτίμησα την δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη για το θέμα των τροχαίων στην Κρήτη (χρειαζόμαστε πολιτικούς που να έχουν το θάρρος να «κράζουν» τον λαό όταν χρειάζεται), στην ίδια δήλωση κάνει και ένα λάθος: λέει πως δεν γνωρίζει πού οφείλεται αυτό. Εγώ δεν λέω πως φταίει ο Μητσοτάκης - είναι νέος και θα κριθεί από την πορεία του, μακάρι αν κυβερνήσει να κάνει αυτά που έγραψε στην δήλωσή του. Αλλά δεν μπορεί να μην γνωρίζει ότι η τραγική οδήγηση στην Κρήτη οφείλεται στην ατιμωρησία που εξασφάλιζαν βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ επί δεκαετίες σε πολλά «φυντάνια» που παρανομούσαν με κάθε τρόπο, με αντάλλαγμα τα ψηφαλάκια από τις οικογένειες των «φυντανιών». 
Αυτό είναι το link για το κείμενο που είχα ποστάρει τον Φλεβάρη: http://polyk.blogspot.com.au/2017/02/blog-post_27.html


Monday, August 14, 2017

Νιγηριανοί δισεκατομμυριούχοι

Οι αναλογίες ανάμεσα στην ψήφο στον εξωφρενικά λαϊκιστή Τσίπρα στην Ελλάδα και στον εξωφρενικά λαϊκιστή Τραμπ στις ΗΠΑ είναι πολλές. Η πιο σημαντική είναι η άγνοια που είχε το ευρύ κοινό για το τι σκοπεύει ο Τσίπρας να εφαρμόσει στην Ελλάδα και ο Τραμπ στις ΗΠΑ με εξαίρεση την οικονομική πολιτική. Εκεί τα γνωρίζαμε όλα αναλυτικά: εμείς θα παίζαμε τα νταούλια και θα χόρευαν οι παγκόσμιες αγορές, και ο Τραμπ θα δημιουργούσε τόσες δουλειές που δεν θα είχαν πού να πρωτοδουλέψουν οι Αμερικάνοι.
Τώρα βλέπουμε στην Ελλάδα όλα τα εξωφρενικά και ανήθικα που κάνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και βλέπουν και οι Αμερικάνοι ένα-ένα τα νομοθετήματα του Τραμπ. Το τελευταίο του κατόρθωμα, που ευτυχώς δεν πέρασε στα ψιλά των ΜΜΕ, είναι ότι κόβει τα κονδύλια που είχαν αφιερωθεί στον αγώνα για να μειωθούν οι εφηβικές εγκυμοσύνες (μπορείτε να διαβάσετε λεπτομέρειες εδώ, σε άρθρο των New York Times: https://www.nytimes.com/2017/08/11/opinion/health-teenage-pregnancy-prevention.html).
Το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι τεράστιο στην Αμερική, και με τα κονδύλια που διέθεσε η κυβέρνηση Ομπάμα είχαν μειωθεί οι εφηβικές εγκυμοσύνες κατά 50% την τελευταία οκταετία. Ο ουσιώδης λόγος που κόβονται τώρα τα κονδύλια είναι ότι στην κυβέρνηση Τραμπ, στα σχετικά πόστα, κουμάντο κάνουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι έχουν την λύση για να μειωθούν οι εφηβικές εγκυμοσύνες. Και η λύση είναι να πουν στους εφήβους να απέχουν από το σεξ. Μόλις τους το πουν και τους το ξαναπούν, οι έφηβοι θα σταματήσουν να κάνουν σεξ και το πρόβλημα θα λυθεί.
Κάτι τόσο λογικό όσο το να ακούς έναν υπουργό Παιδείας στην χώρα σου να λέει πως τα παιδιά θα κάνουν λιγότερες ώρες μάθημα στο δημοτικό απ’ ότι στις χώρες της Αφρικής, επειδή δεν θέλουμε να τα κουράζουμε, και ότι είναι δουλειά των φοιτητών να διώχνουν τους εμπόρους ναρκωτικών από τα πανεπιστήμια.
Είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει και στις δύο χώρες, αλλά δεν είναι άδικο. Κάποιοι άνθρωποι μας υποσχέθηκαν πράγματα που έμοιαζαν τόσο πιθανά, αν τα σκεφτόταν κανείς έστω και λίγο, όσο το να είναι αληθινά τα emails από Νιγηριανούς δισεκατομμυριούχους που θέλουν να μοιραστούν την περιουσία τους μαζί μας. Κι εμείς τους ψηφίσαμε.  



Monday, August 07, 2017

Ενάντια στη δημοκρατία

Ένας φίλος, σήμερα, μου πρότεινε να διαβάσω δυο καινούργια βιβλία που επιτίθενται στην δημοκρατία – εξηγούν ότι, αφού η δημοκρατία οδηγεί σε τόσο τραγικές επιλογές ανθρώπων όπως αυτές που βλέπουμε όλο και πιο συχνά στην ηγεσία διαφόρων χωρών του κόσμου, πρέπει να βρούμε ένα σύστημα για να την αντικαταστήσει.
Ο φίλος μου δεν συμφωνούσε με το συμπέρασμα των βιβλίων, αλλά βρήκε πολύ ενδιαφέρουσα την ανάλυση που έκαναν για το πώς στην δημοκρατία συγκεκριμένοι άνθρωποι, εκμεταλλευόμενοι παθογένειες στην γνώση και στην ψυχολογία των μεγάλων μαζών, μπορούν να πάρουν την εξουσία και να οδηγήσουν σε τεράστιες καταστροφές.
Το ένα βιβλίο προτείνει αντί για ψηφοφορία να γίνεται κλήρωση για τους βουλευτές, ανάμεσα σε όλο τον πληθυσμό.
Το δεύτερο βιβλίο (για το οποίο μπορείτε να διαβάσετε την κριτική του New Yorker εδώ: http://www.newyorker.com/magazine/2016/11/07/the-case-against-democracy) προτείνει ένα σύστημα όπου όσοι έχουν ευρύ πεδίο γνώσεων θα έχουν πολύ μεγαλύτερη ισχύ από τους υπόλοιπους. Αυτό μπορεί να γίνει, λέει το βιβλίο, είτε με το να επιτρέπεται να ψηφίζουν μόνο όσοι έχουν αποδείξει, μέσω εξετάσεων, ότι έχουν συγκεκριμένο επίπεδο γνώσεων, είτε με το να ψηφίζουν όλοι αλλά όσοι έχουν γνώσεις να διαθέτουν περισσότερες ψήφους (να «μετράει» π.χ. διπλή η ψήφος τους), είτε με το να ψηφίζουν όλοι, όπως σήμερα, αλλά να υπάρχει ένα συμβούλιο «σοφών» το οποίο θα μπορεί να ασκεί βέτο σε αποφάσεις της κυβέρνησης που θα τις κρίνει καταστροφικές.
Οι προτάσεις και των δύο βιβλίων είναι ιδιαίτερα προβληματικές, φυσικά. Η πρώτη αφήνει την μοίρα μιας χώρας στην τύχη και η δεύτερη είναι βαθιά ρατσιστική. Αλλά όσο οι άνθρωποι, παγκοσμίως, θα συνεχίζουν τον αυτοκαταστροφικό κατήφορο των τελευταίων ετών στις πολιτικές τους επιλογές, αρνούμενοι να σκεφτούν ορθολογικά για το μέλλον το δικό τους και των παιδιών τους, τόσο περισσότερο θα αυξάνονται οι φωνές ενάντια στην δημοκρατία.

Thursday, August 03, 2017

O έμπορας

Τα δύο θέματα μοιάζουν διαφορετικά, αλλά δεν είναι.
Το πρώτο είναι ο καινούργιος νόμος του υπουργείου Παιδείας, σύμφωνα με τον οποίο οι σημαιοφόροι και οι παραστάτες στο δημοτικό θα προκύπτουν από κλήρωση (κι αν σου κάτσει; όπως λέει και η διαφήμιση του Τζόκερ).
Το δεύτερο είναι η ατάκα του Τσακαλώτου στην Βουλή: «Μη μας λέτε για τα ναρκωτικά και τη βία, πείτε μας για τις καταλήψεις, ότι θέλετε τους φοιτητές να κάθονται στα αυγά τους». Με άλλα λόγια, είπε ξεκάθαρα ότι τα ναρκωτικά, η βία και η πορνεία (βλέπε Αριστοτέλειο) μέσα στο ελληνικό πανεπιστήμιο δεν τον απασχολούν, αρκεί να μπορούν να γίνονται καταλήψεις. Μια απλή καθημερινή δήλωση, δηλαδή, που θα έκανε ένας υπουργός οπουδήποτε στον κόσμο.
Θα σας πω τώρα γιατί δεν είναι διαφορετικά τα θέματα.
Ποιος έμπορος στην πιάτσα, σε οποιοδήποτε είδος εμπορίου είναι το γατόνι; Ο μόρτης, ο ξύπνιος, ο ευέλικτος, ο σωστός ο έμπορας; (επειδή είναι μόρτης το «ο» γίνεται «α»). Ο μόρτης, ο ξύπνιος, ο σωστός είναι αυτός που: α) διατηρεί τους πελάτες που έχει και β) παρακολουθεί την πιάτσα, ξέρει τι ζητάει ο κόσμος και απευθύνεται με το προΐόν του σε όλο και περισσότερους πιθανούς πελάτες.
Ε, λοιπόν, αυτές τις μέρες ο Ευκλείδης ο Τσακαλώτος κάνει την πρώτη δουλειά και ο Κώστας ο Γαβρόγλου κάνει την δεύτερη, ψάχνοντας για πελάτες-ψηφοφόρους. Ο Ευκλείδης λέει στον παλιό ΣΥΡΙΖΑ, του 3%, που γούσταρε σαν τρελός όποια κατάληψη κι αν υπήρχε, ότι μην φοβάστε, μπορεί στην οικονομία να σας ξεσκίζουμε επειδή φταίνε οι κακοί οι ξένοι, αλλά στην Παιδεία παραμένουμε οι κολλητοί σας και θα σας αφήνουμε να κάνετε ότι γουστάρετε. Έτσι για να κρατάμε τα πελατάκια. Ο Κώστας (γνωστός και ως «ρωμαλέος») απευθύνεται στον πολύ κόσμο, στα καινούργια τα πελατάκια και του λέει: «τέλος αυτά τα φασιστικά που ήξερες με τους καλύτερους να βγαίνουν μπροστά, τώρα μπορεί και το δικό σου παιδί αν είναι λίγο κωλόφαρδο να σηκώσει την σημαία». Γιατί το κάνει; Επειδή «ζυγίζει» τους πελάτες. Ξέρει ότι οι πελάτες-γονείς στην Ελλάδα κανακίζουν τα παιδιά τους περισσότερο από άλλες χώρες, ότι θα ήθελαν να τα δουν σημαιοφόρους και ότι προφανώς η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών δεν είναι άριστοι μαθητές (επειδή δεν γίνεται να είναι όλοι άριστοι). Οπότε, τους «χαϊδεύει» προωθώντας την εξίσωση όλων των μαθητών προς τα κάτω: είμαστε όλοι ίσοι, δεν χρειάζεται να διακριθείς για να τιμηθείς σηκώνοντας την σημαία. Αρκεί να σε θυμηθεί η θεά τύχη. Μπορεί το παιδί σου να μην ανοίγει βιβλίο ή να έχει σπάσει στο ξύλο τρεις-τέσσερις συμμαθητές του, αλλά αν του κάτσει θα είναι σημαιοφόρος. Αριστείες και αξιολογήσεις και άλλες τέτοιες βλακείες κομμένες. Εξάλλου η αριστεία είναι ρετσινιά, μας το είπαν οι άνθρωποι από τις πρώτες μέρες της κυβέρνησής τους. Μπαλτάς-Φίλης-Γαβρόγλου, το τρενάκι του τρόμου που συνεχίζει να διαλύει τα πάντα στην Παιδεία της χώρας.
Εγώ λέω να επεκτείνουμε την λογική του Κώστα του Γαβρόγλου. Γιατί να στέλνουμε τους καλύτερους αθλητές στους Ολυμπιακούς αγώνες και στα παγκόσμια πρωταθλήματα, να εκπροσωπούν την χώρα; Να στέλνουμε κάποιον Έλληνα τυχαία, με κλήρωση. Ομοίως για τις Ολυμπιάδες Μαθηματικών και Φυσικής. Ή και γενικά στην ζωή, γιατί να ξεχωρίζουν κάποιοι, να αξιολογούνται ως καλύτεροι από άλλους, να επιλέγονται για κάποιες δουλειές; Ας γίνεται κλήρωση για όλα. Ο καθένας μας θα ξέρει πως ούτε οι ικανότητες, ούτε η προσπάθειά του παίζουν κανένα ρόλο, όλα είναι τυχαία για την εξέλιξή του στη ζωή.
Μου άρεσε πολύ και η καταπληκτική εξήγηση του Κώστα για την κλήρωση στους σημαιοφόρους και στους παραστάτες: αφού όλοι πάνε στρατό, γιατί να μην μπορούν όλοι να κρατήσουν και την σημαία; έγραψε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Παιδείας. Ίσως να μην τους έχει πει κανείς ότι και στον στρατό, όπως παντού, υπάρχουν τα επίλεκτα σώματα, οι ειδικές δυνάμεις. Μήπως, αν γίνει κάποιο σοβαρό επεισόδιο, να το ρίξουμε σε κλήρο αν θα στείλουμε τα ΛΟΚ ή κάποιον φαντάρο που κάνει την θητεία του αραχτός σε κάποιο γραφείο;
Και γιατί να μην εξισωθούμε όλοι προς τα κάτω; θα μου πείτε. Εδώ ο Αλέξης ο Τσίπρας, που δεν είχε διακριθεί ποτέ του σε τίποτα, είναι πρωθυπουργός της χώρας και μας λέει στα μούτρα με την συνέντευξή του στον Guardian ότι μπορεί να είναι ψεύτης, αλλά δεν είναι απατεώνας.
Μια κουβέντα ακόμα για τον Ευκλείδη τον Τσακαλώτο: ο άνθρωπος αυτός είναι καθηγητής πανεπιστημίου στα Οικονομικά, οπότε γνωρίζει πώς να σκέφτεται ορθολογικά. Στην τοποθέτησή του όμως προχθές είπε: «Δεν θέλουν κάποιοι να γίνονται καταλήψεις, εγώ έχω πάρει μέρος σε πολλές, εγώ πιστεύω ότι οι πολλές είναι λάθος, αλλά κι αν είναι λάθος και δεν συμφωνώ δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να συζητήσω».
Ερώτηση: Τι σημαίνει «πολλές» καταλήψεις; Πόσες ακριβώς είναι οι «πολλές»; Στο μυαλό κάποιου μπορεί ακόμα και μία να είναι πολλή. Στο μυαλό κάποιου άλλου, ακόμα κι αν όλη η χώρα είναι κατειλημμένη, όλα είναι οκ και μπράβο μας που έχουμε υπό κατάληψη τα πάντα. Αν είναι θέμα προσωπικής εκτίμησης του καθενός το «πολλές» και το «λίγες» τότε οδηγούμαστε σε ζούγκλα, διότι όπως έχει πει ο ντέρτι Χάρι, οι γνώμες είναι σαν τις… (ξέρετε), όλοι έχουν από μία.  
Είτε είναι, λοιπόν, καλές οι καταλήψεις παντού, όσες κι αν γίνουν, είτε δεν είναι και δεν πρέπει να γίνονται καθόλου. Δεν έχει τόση σημασία αν είσαι υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης, έχει σημασία να είσαι καθαρός άνθρωπος στις θέσεις σου. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ξέρει ότι αυτό που λέει ότι «οι πολλές είναι λάθος» δεν στέκει ορθολογικά και οδηγεί σε χάος. Αλλά ο καλός ο έμπορας κάτι τέτοιες λεπτομέρειες τις ξεπερνάει για πλάκα.